Ο Ιωάννης Καποδίστριας (Κέρκυρα 1776-Ναύπλιο 1831) είναι ένα πρόσωπο με ξεχωριστή βαρύτητα όχι μόνο για την ελληνική ιστορία, αλλά και για τη ρωσική και την ευρωπαϊκή των αρχών του 19ου αιώνα.
Κερκυραίος αριστοκράτης, λόγιος πατριώτης, ευρωπαίος διπλωμάτης, έλληνας πολιτικός: όλοι αυτοί οι χαρακτηρισμοί προσδιορίζουν την ταυτότητα του πρώτου Κυβερνήτη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κέρκυρα, ο Καποδίστριας ενεπλάκη στη διοίκηση της βραχύβιας Επτανήσου Πολιτείας και μυήθηκε στην πολιτική.
Ταυτόχρονα, άνθρωπος των γραμμάτων, παρακολουθούσε βιβλιογραφικά τις επιστημονικές και φιλοσοφικές συζητήσεις της εποχής του, δείχνοντας παράλληλα έμπρακτα το ενδιαφέρον του για την αναγέννηση του ελληνισμού μέσω της παιδείας. Υπηρετώντας για πολλά χρόνια στο ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών, συμμετείχε ενεργά στις σημαντικότερες εξελίξεις της ευρωπαϊκής πολιτικής. Με την ίδρυση του ελληνικού κράτους, επέστρεψε ως Κυβερνήτης, σε μια εποχή βασιλέων και αυτοκρατόρων, για να οργανώσει τους πρώτους κρατικούς θεσμούς.
Στο πλαίσιο αυτό, η μελέτη της ζωής και του έργου του συμβάλλει σημαντικά στην κατανόηση μιας εποχής ρευστής, με επαναστάσεις και πολέμους, με εδαφικές και κοινωνικές ανακατατάξεις, με έντονες ιδεολογικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις, αλλά και αναπάντεχους συγκερασμούς. Ωστόσο, η δράση του «οικείου- άγνωστου» Ιωάννη Καποδίστρια και μαζί οι συνθήκες που τη διαμόρφωσαν, οι άνθρωποι με τους οποίους συνεργάστηκε, οι αντιφάσεις που τη χαρακτήρισαν, η παρακαταθήκη που άφησε, δεν έχει ακόμα πλήρως μελετηθεί. Παραμένει ένα ανεκτίμητο κλειδί όχι μόνο για την κατανόηση της πρώτης, τόσο κρίσιμης, περιόδου της ιστορίας του νεοελληνικού κράτους, αλλά και για τη μελέτη της ευρωπαϊκής διπλωματικής σκηνής, της οποίας υπήρξε κορυφαίο στέλεχος.
