Υλικά τεκμήρια

Δείτε επιλεγμένα υλικά τεκμήρια από το ΨΗΦΙΑΚΟ ΑΡΧΕΙΟ Ι. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ: καποδιστριακά κτήρια, έργα τέχνης, προσωπικά αντικείμενα του Καποδίστρια και της οικογένειάς του∙ νομίσματα που εκδίδει ο Καποδίστριας, αλλά και νομίσματα μεταγενέστερων εποχών που αποτυπώνουν τη μορφή του∙ κειμήλια της εποχής του αλλά και μεταγενέστερες αναμνηστικές πλάκες.
Για μια πληρέστερη έρευνα στο υλικό αυτό, ανατρέξτε στην «Αναζήτηση».

Αργυρός Φοίνικας

Κατά την Καποδιστριακή περίοδο (1828 - 1831), με το διάταγμα της 28ης Σεπτεμβρίου 1828, τίθεται σε κυκλοφορία, ως εθνική νομισματική μονάδα, ο Φοίνικας. Ο Φοίνικας καθιερώθηκε να ισοδυναμεί με το 1/6 της μεταλλικής αξίας του ισπανικού δίστηλου, που κυκλοφορούσε ευρέως τότε στον ελλαδικό χώρο. Με το διάταγμα αυτό τέθηκαν σε κυκλοφορία τέσσερις εκδόσεις: ο αργυρός φοίνικας, το χάλκινο λεπτό με πολλαπλάσια τα πεντάλεπτα και τα δεκάλεπτα. Το 1830 κυκλοφόρησε και το εικοσάλεπτο.

Το Εθνικό Νομισματοκοπείο, το οποίο εξέδωσε τα νομίσματα, ιδρύθηκε στην Αίγινα και λειτούργησε πιθανότατα στο ισόγειο του Κυβερνείου.

Η επιλογή του Φοίνικα, ως σύμβολο και ονομασία του εθνικού νομίσματος, είναι καθαρά αλληγορική. Το μυθικό πουλί, που οι δοξασίες γι' αυτό απαντώνται αδιάκοπα από την αρχαιότητα, υιοθετήθηκε ως σύμβολο από τους Έλληνες ήδη από το 1821. Ο μυθικός Φοίνικας συμβολίζει την αναγέννηση του Ελληνικού Έθνους και την πάταξη του θανάτου μέσω της χριστιανικής πίστης. Οι ακτίνες συμβολίζουν το φως που διαλύει το σκότος.

Η πρόσθια παράσταση όλων των νομισμάτων της Καποδιστριακής περιόδου αναπαριστά στο κέντρο τον Φοίνικα να αναγεννάται μέσα από φλόγες με τα φτερά απλωμένα, στεφωνομένος με σταυρό και ακτίνες φωτός (πάνω αριστερά), ενώ περιγραμματικά υπάρχει επιγραφή.

Συγκεκριμένα ο "Αργυρός Φοίνικας" χαράχθηκε από τον Χατζή-Γρηγόρη Πυροβολιστή το 1828 και εκδόθηκε το ίδιο έτος σε 11.978 κομμάτια.

Στην πρόσθια όψη του Αργυρού Φοίνικά αναπαριστάται ο αναγεννημένος Φοίνικας, όπου πάνω από το κεφάλι του υπάρχει σταυρός και αριστερά του ακτίνες ηλίου. Περιφερειακά υπάρχει η επιγραφή: “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ”, ενώ στο κάτω μέρος αναγράφεται το έτος κύρηξης του Αγώνα για Ανεξαρτησία (1821) με ελληνικά γράμματα, “αωκα”, μεταξύ δύο σημάτων, της άγκυρας (που συμβολίζει την Αίγινα) και οριζόντιου οκτώ (που συμβολίζει το άπειρο).

Στην οπίσθια όψη αναγράφεται η αξία νομίσματας “1 Φοίνιξ” εντός κλάδων ελιάς και δάφνης, οι οποίοι δένονται στο κάτω μέρος με ταινία. Περιμετρικά υπάρχει η επιγραφή: “ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ Ι. Α. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ 1828”.

Είδος: Νόμισμα
Συλλογή: Υλικά τεκμήρια
Χρονολόγηση: 1828
Παραγωγός/Δημιουργός: Εθνικό Νομισματοκοπείο (Αίγινα), Χατζή-Γρηγόρη Πυροβολιστής
Βιβλιογραφία: Γεώργιος Γεωργιόπουλος, "Το νεοελληνικό νόμισμα από την ανεξαρτησία μέχρι σήμερα", Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης: https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&cad=rja&uact=8&ved=0CCoQFjAB&url=http%3A%2F%2Fhelios-eie.ekt.gr%2FEIE%2Fbitstream%2F10442%2F4367%2F2%2FM01.025.07.pdf&ei=kFlKVPyhEsT0PPOOgZAF&usg=AFQjCNEQM90IbpV67KBlP9vG_bjSVZ66dA&sig2=0ISJN7yntKdI5cFJdYn5-A&bvm=bv.77880786,d.ZWU Πρότυπο Πειραματικό Γενικκό Λύκειο Βαρβακείου Σχολής, "Οι φοίνικες του Καποδίστρια: το πρώτο νόμισμα του νεώτερου ελληνικού κράτους": http://varvakeio-lykeio.gr/files/NOMISMATA_BARBAKEIO.pdf
Λέξεις-κλειδιά: Καποδίστριας Ιωάννης, Χατζή-Γρηγόρης ο Πυροβολιστής,, Νόμισμα, Εθνικό Νομισματοκοπείο, Αίγινα